Lan Huệ (Amaryllis)
 

Tuy được gọi là Lan Huệ, nhưng loài hoa này vốn không phải là Lan, mà thuộc họ Loa Kèn đỏ (Amaryllidaceae). Amaryllis còn có tên là Lan Tứ Diện, vì mỗi vòi hoa thường mang 4 bông hoa nở theo 4 hướng.

Lan Huệ có rất nhiều màu khác nhau, rất phong phú đa dạng, nhưng ở Việt Nam rất khó mua đúng màu, vì những củ Lan Huệ không được đóng bao bì có nhãn mác rõ ràng như ở nước ngoài. Vì thế Lan Huệ vườn nhà tôi chỉ có một màu đỏ duy nhất.





Tết năm 2010, tôi mua được một chậu Lan Huệ đỏ chỉ có 1 vòi mang 2 bông (vì củ còn non). Sau khi hoa tàn, tôi thay chậu và hàng ngày chăm sóc, đến gần Tết thì xử lý cho cây ra hoa đúng Tết. Từ một củ ban đầu, tôi có thêm 2 củ con. Và Tết năm 2011, củ mẹ đã ra hoa đúng sáng Mồng Một. Từ 3 củ đó, năm nay tôi thu hoạch được 5 củ, trong đó 3 củ trưởng thành từ năm ngoái đều đã cho hoa vào Tết 2012. Củ mẹ nở hoa đúng sáng Mồng Một Tết, 2 củ con nở vào ngày rằm tháng giêng.


Thật ra xử lý cho Lan Huệ ra hoa đúng Tết dễ hơn xử lý Hoàng Thảo rừng nhiều, chủ yếu là điều hòa chế độ sáng. Như củ Lan Huệ mẹ, trước Tết 5 ngày mà vòi hoa còn ngắn và nụ chưa lớn lắm, tôi đưa chậu ra nắng hoàn toàn (nắng từ sáng đến chiều). Kết quả là hoa hé nở ngày 29 Tết (năm nay không có 30) và nở bung vào Mồng Một.


Củ Lan Huệ mẹ năm nay cho 2 vòi hoa, mỗi vòi hoa có 3 bông, 2 bông nở trước và bông còn lại nở sau. Hai vòi bông nở cùng lúc, nên chậu vẫn có đủ 4 bông.







Khi 4 bông này tàn thì mỗi vòi bông lại nở tiếp một bông còn lại. Lúc này 2 vòi hoa không còn song song nữa, mà đan chéo trông rất ngộ.

Củ Lan Huệ mẹ ở chỗ có nhiều ánh sáng hơn nên vòi hoa mọc cao mà lá vẫn còn ngắn ngủn. Trong khi đó, hai củ Lan Huệ con vì để trong bóng râm nên lá mọc rất dài rồi chồi hoa mới nhú. Đưa ra nắng hoàn toàn, vòi hoa phát triển rất nhanh.










Như vậy, muốn điều khiển độ dài của lá và chiều cao của vòi hoa, chỉ cần điều tiết ánh sáng. Cây nhiều ánh sáng có vòi hoa và lá ngắn, cây mọc trong bóng râm thường cao và lá dài.


Về cách xử lý ra hoa, tôi áp dụng theo cách đã học được từ Dalatrose, nhưng có thay đổi thời gian theo khí hậu miền Nam. Cụ thể là:
12/10/11 (16/09 âm lịch): bứng củ lên, cắt hết lá, treo ở chỗ mát cho khô nhựa
25/10/11 (29/09 âm lịch): Đưa củ Lan Huệ vào ngăn rau tủ lạnh cho “ngủ đông”
13/12/11 (19/11 âm lịch): Lấy củ ra khỏi tủ lạnh, ngâm rễ trong nước 2 ngày (không để ướt thân củ)
15/12/11 (21/11 âm lịch): Trồng Lan Huệ xuống đất (trước Tết 40 ngày)
23/01/12 (Mồng 1 Tết): Lan Huệ nở