Theo dấu lan Hài Việt Nam

[tvgt]

Lên những vùng núi, nơi sinh sống của các loài lan Hài vào mùa hoa nở, ta không khỏi ngỡ ngàng trước sự bừng tỉnh của mặt đất, vách đá với hàng loạt những bông hoa lan hình mũi hài nhô cao trên lớp thảm mục của rừng già. Ở những nơi sâu thẳm nhất của rừng, lan Hài thực sự là những viên ngọc vô giá của tự nhiên…

Trong tự nhiên, các loài lan Hài (Paphiopedilum) thường gặp trên các đường đỉnh dông núi có độ cao từ 500 – 600m trở lên, dưới tán rừng thưa, dưới những cây tùng, cây bách của kiểu rừng rêu á nhiệt đới, rất đa dạng các loài thực vật. Không khí những nơi này luôn ẩm, mát, là thiên đường của các loài lan rừng và độc đáo nhất trong số đó vẫn là các loài lan Hài.
Với số lượng trên 20 loài bản địa, các loài lan Hài Việt Nam gặp ở cả 2 miền Nam Bắc. Thời điểm nở hoa của các loài này lại vào các tháng khác nhau, rải rác trong năm. Vì vậy đối với những người sưu tầm lan, có được một bộ ảnh cá nhân đầy đủ hoa các loài lan Hài Việt Nam không phải đơn giản.


http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haingocnu2.jpg

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haingocnu.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haingocnu.jpg)


Hài mốc hồng hay còn được gọi với cái tên yêu kiều Hài ngọc nữ (P. micranthum) là loài Hài của vùng biên giới phía Bắc cho hoa nhỏ và đẹp. Hoa rất giống với hoa một số loài Đỗ quyên có mật. Loài hoa này thu hút các loại côn trùng tới thụ phấn. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haimocvang.jpg


http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haimocvang2.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haimocvang2.jpg)


Hài mốc vàng (P. armeniacum): Tuy sự hiện diện của loài hài này trong tự nhiên ở nước ta chưa được các chuyên gia công nhận nhưng thông tin từ những người trồng lan cho biết loài này có mặt ở miền Bắc Việt Nam. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)


http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haitao.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haitao.jpg)


Hài đài cuốn, Hài táo (P. appletonianum) gặp phổ biến nhất ở khu vực Nam Trường Sơn. (Ảnh: Minh Xuân)


http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan.jpg)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan2.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan2.jpg)

Hài vân (P. callosum) là loài Hài đẹp từng phân bố nhiều ở Nam Tây Nguyên. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haiviet.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haiviet.jpg)


Hài việt, Hài bóng (P. vietnamense): Đây là loài đặc hữu của Việt Nam. Hài việt được phát hiện từ năm 1999 nhưng cho đến nay đã bị đánh giá là tuyệt chủng ngoài tự nhiên.


http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh.jpg)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh2.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh2.jpg)

Hài xanh, còn có tên là Hài giáp (P. malipoense), gặp nhiều ở các vùng núi đá vôi. Loài này có các chủng với dạng hoa khác nhau, như chủng Hài jack (P. malipoense var jackii) và Hài hiệp (P. malipoense var hiepii), là những chủng đặc hữu Việt Nam. (Ảnh Minh Xuân)


http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haidom.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haidom.jpg)

Hài đốm, hay Hài gấm (P. concolor): So với các loài lan Hài khác, chúng có phân bố trên các núi, các đảo đá vôi ở độ cao thấp nhất, có những nơi gần như sát mực nước biển. (Ảnh: Minh Xuân)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haihang.jpg


Hài hằng (P. hangianum) được phát hiện năm 1999 ở Tuyên Quang. Đây là loài lan Hài cho hoa kích thước lớn, có hương thơm. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)

[khangdn]

Lên những vùng núi, nơi sinh sống của các loài lan Hài vào mùa hoa nở, ta không khỏi ngỡ ngàng trước sự bừng tỉnh của mặt đất, vách đá với hàng loạt những bông hoa lan hình mũi hài nhô cao trên lớp thảm mục của rừng già. Ở những nơi sâu thẳm nhất của rừng, lan Hài thực sự là những viên ngọc vô giá của tự nhiên…
Trong tự nhiên, các loài lan Hài (Paphiopedilum) thường gặp trên các đường đỉnh dông núi có độ cao từ 500 – 600m trở lên, dưới tán rừng thưa, dưới những cây tùng, cây bách của kiểu rừng rêu á nhiệt đới, rất đa dạng các loài thực vật. Không khí những nơi này luôn ẩm, mát, là thiên đường của các loài lan rừng và độc đáo nhất trong số đó vẫn là các loài lan Hài.
Với số lượng trên 20 loài bản địa, các loài lan Hài Việt Nam gặp ở cả 2 miền Nam Bắc. Thời điểm nở hoa của các loài này lại vào các tháng khác nhau, rải rác trong năm. Vì vậy đối với những người sưu tầm lan, có được một bộ ảnh cá nhân đầy đủ hoa các loài lan Hài Việt Nam không phải đơn giản.

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haingocnu2.jpg http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haingocnu.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haingocnu.jpg)Hài mốc hồng hay còn được gọi với cái tên yêu kiều Hài ngọc nữ (P. micranthum) là loài Hài của vùng biên giới phía Bắc cho hoa nhỏ và đẹp. Hoa rất giống với hoa một số loài Đỗ quyên có mật. Loài hoa này thu hút các loại côn trùng tới thụ phấn. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haimocvang.jpghttp://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haimocvang2.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haimocvang2.jpg)Hài mốc vàng (P. armeniacum): Tuy sự hiện diện của loài hài này trong tự nhiên ở nước ta chưa được các chuyên gia công nhận nhưng thông tin từ những người trồng lan cho biết loài này có mặt ở miền Bắc Việt Nam. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haitao.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haitao.jpg)
Hài đài cuốn, Hài táo (P. appletonianum) gặp phổ biến nhất ở khu vực Nam Trường Sơn. (Ảnh: Minh Xuân)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan.jpg)
http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan2.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haivan2.jpg)
Hài vân (P. callosum) là loài Hài đẹp từng phân bố nhiều ở Nam Tây Nguyên. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)
http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haiviet.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haiviet.jpg) Hài việt, Hài bóng (P. vietnamense): Đây là loài đặc hữu của Việt Nam. Hài việt được phát hiện từ năm 1999 nhưng cho đến nay đã bị đánh giá là tuyệt chủng ngoài tự nhiên.

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh.jpg)
http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh2.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haixanh2.jpg)
Hài xanh, còn có tên là Hài giáp (P. malipoense), gặp nhiều ở các vùng núi đá vôi. Loài này có các chủng với dạng hoa khác nhau, như chủng Hài jack (P. malipoense var jackii) và Hài hiệp (P. malipoense var hiepii), là những chủng đặc hữu Việt Nam. (Ảnh Minh Xuân)

http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haidom.jpg (http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haidom.jpg)
Hài đốm, hay Hài gấm (P. concolor): So với các loài lan Hài khác, chúng có phân bố trên các núi, các đảo đá vôi ở độ cao thấp nhất, có những nơi gần như sát mực nước biển. (Ảnh: Minh Xuân)
http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/260112_PSA_Haihang.jpgHài hằng (P. hangianum) được phát hiện năm 1999 ở Tuyên Quang. Đây là loài lan Hài cho hoa kích thước lớn, có hương thơm. (Ảnh: Chu Xuân Cảnh)

[johnhuynh426]

Những phát hiện về lan hài ở Việt NamLan Hài của Việt Nam được thế giới biết đến vào đầu thế kỷ 20 Pháp, khi một sĩ quan Pháp thu mẫu loài lan Hài hồng (Paphiopedilum delenatii) đưa sang châu Âu, vào khoảng năm 1913-1914. Đây là loài lan có hoa màu hồng phớt trắng hay hay hồng tía, màu sắc được ưa chuộng đối với các loài lan Hài.Mất đến hơn 70 năm sau, người ta lại mới tìm lại được loài lan Hài hồng trong tự nhiên, ở vùng giáp ranh giữa Ninh Thuận và Khánh Hòa. Những loài lan Hài dễ tìm thấy hơn và được biết từ khá lâu là Hài xanh (P. malipoense), Hài lông (P. hirsutissimum), Hài đốm (P. concolor), Hài xoắn (P. dianthum).http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/230112_BTTN_LanHai3.jpgLan hài xanh (P. malipoense) nở hoa trong tự nhiên
Cuối những năm 1990, Việt Nam trở thành điểm hấp dẫn các nhà nghiên cứu nhờ một loạt phát hiện mới và lạ về lan Hài được công bố. Đầu tiên là Hài hê len (P. helenae), loài lan hài nhỏ hoa vàng có ở Cao Bằng. Tiếp đến là một loạt những loài lan Hài khác cũng từ khu vực núi đá vôi Đông Bắc như Hài hằng (P. hangianum) cho hoa trắng, Hài hương lan (P. emersonii) hoa trắng vàng, Hài trần liên (P. tranlienianum) hoa nâu.
Sẽ là thiếu sót nếu không nhắc đến loài lan Hài đẹp như trong mộng là lan Hài việt (P. vietnamense) với lá đốm, bóng, hoa màu hồng đỏ, đài cuộn tròn, được tìm thấy ở Thái Nguyên. Phần lớn những loài mới phát hiện đều là những loài đặc hữu của riêng Việt Nam.
Trong khoảng thời gian này, một loạt những loài lan Hài khác cũng đã được tìm thấy, có nhiều loài đẹp và hiếm của thế giới như Hài ngọc nữ (P. micranthum), Hài hen ry (P. henryanum), Hài mốc vàng (P. armeniacum). Có lẽ là không quá để nói rằng Việt Nam là nôi về lan Hài của thế giới.
Trong cuốn sách tổng quan về lan Hài Việt Nam (2004), các chuyên gia đã xác nhận và giới thiệu 18 loài lan Hài và 4 loài lai tự nhiên có ở Việt Nam. Đến năm 2007, Sách Đỏ Việt Nam với phiên bản mới cũng đã đưa vào 12 loài lan Hài bản địa có giá trị khoa học cao cần được bảo vệ.
Và chỉ cách đây chừng một năm, các nhà khoa học đã ghi nhận thêm loài mới Hài Xuân Cảnh (P. canhii), loài lan cây nhỏ, hoa nhỏ của vùng Tây Bắc. Những phát hiện về lan Hài ở Việt Nam chắc chắn sẽ không dừng ở đây.
Từ rừng … ra chợ
Lan Hài cây nhỏ dễ trồng và dễ cho hoa, hoa mang vẻ đẹp quyến rũ, màu sắc và hình dạng độc đáo nên là những cây cảnh có giá trị cao, được ưa chuộng ở khắp nơi trên thế giới. Đặc biệt, khi trồng nhiều cây một chỗ, hoa nở cùng thời điểm trông rất hấp dẫn, cho hiệu quả trang trí cao. Tuy nhiên, cũng vì vậy mà lan Hài bị thu hái ồ ạt để bán.
Nếu lần theo chân những người bán lan vỉa hè có thể khám phá những đường dây thu hái và buôn bán lan được tiến hành rất bài bản. Trong đường dây ấy có những người chuyên đi thu gom phong lan từ rừng tự nhiên. Họ thuê người dân địa phương vào rừng hái lan và mua với giá rẻ, nếu tính theo giá hiện thời thì độ năm, mười nghìn đồng một cân phong lan. Lan được thu gom, phân loại, chuyển về các đầu mối ở các tỉnh lỵ rồi từ đây được phân phối và bán ở khắp nơi, trong Nam ngoài Bắc.
Đáng tiếc, việc thu hái phong lan rừng hầu như không được cán bộ kiểm lâm và các chủ rừng ở địa phương chú ý. Có phải vì họ bận ngăn chặn nạn phá rừng, lấy gỗ hay săn bắt động vật hoang dã mà quên đi những loài “cây cỏ vô giá” này không?


Tất cả các loài lan Hài (Paphiopedilum spp) đều đã được đưa vào nhóm IB trong Nghị định 32/2006/NĐ-CP của Chính phủ ngày 30/3/2006, được bảo vệ ngang hàng với những loại cây gỗ quí nhất và các loài động vật hoang dã tiêu biểu nhất. Nghị định này ghi rõ: “Nhóm I: Nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, gồm những loài thực vật rừng, động vật rừng có giá trị đặc biệt về khoa học, môi trường hoặc có giá trị cao về kinh tế, số luợng quần thể còn rất ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ tuyệt chủng cao.”Và nữa: “Việc khai thác thực vật rừng, động vật rừng Nhóm I không được làm ảnh hưởng tiêu cực đến việc bảo tồn các loài đó trong tự nhiên và phải có phương án được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt.” Điều này có nghĩa là bất kỳ hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển lan Hài nào đều là vi phạm pháp luật, có thể bị phạt hay bị thậm chí bị truy tố.



Một cây lan Hài, tùy chủng loại, trên thị trường thế giới có giá khá cao, thấp nhất cũng phải 10-15 USD. Những cây hiếm, cây biến chủng lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn đô la. Trong khi đó, ở nước ta người dân có thể dễ dàng mua được những loài cây này như mớ rau, mớ cỏ. Chắc chẳng có nơi nào mà các loại phong lan lại được bán rẻ như ở Việt Nam. Không hiểu vấn đề chỉ là thiếu sự quan tâm của những người có trách nhiệm, như đã nói ở trên, hay những quy định pháp luật bảo vệ những loài cây này tuy có mà chưa đủ chặt chẽ?

Một số hình ảnh lan rừng xuống phố:
http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/230112_BTTN_LanHai7.jpg
http://www.thiennhien.net/wp-content/uploads/2012/01/230112_BTTN_LanHai4.jpg

[tholvt]

Đẩy lên để tin của bạn lên trên nha! Buối tôi vui vẻ!